Wydawnictwo
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Głównym celem badań było określenie wpływu trzech systemów uprawy roli (konwencjonalnego, uproszczonego i siewu bezpośredniego) na rozwój roślin, plonowanie, wartość siewną i paszową nasion oraz efekty ekonomiczne uprawy łubinu żółtego. Dodatkowo oceniono wpływ systemu uprawy roli i zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie pszenicy ozimej i rzepaku ozimego oraz wpływ następczy łubinu żółtego.
Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2012–2017 w Zakładzie Doświadczalno-Dydaktycznym w Złotnikach, należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Doświadczenia założono jako dwuczynnikowe, w układzie split-plot w czterech powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu był system uprawy roli (konwencjonalny, uproszczony, siew bezpośredni). Czynnikiem drugiego rzędu w doświadczeniach z pszenicą ozimą i rzepakiem ozimym było nawożenie azotem w dawkach: 0, 60, 120, 180 kg·ha⁻¹.
Rozwój łubinu żółtego był najbardziej determinowany warunkami pogodowymi w czasie wegetacji. W doświadczeniu nie stwierdzono istotnych różnic między uprawą konwencjonalną a uproszczoną: w obsadzie roślin, LAI, suchej masie korzeni i brodawek korzeniowych, liczbie kwiatów na pędzie głównym i na pędach bocznych na roślinie, kwiatów poddanych aborcji, wysokości roślin, liczbie strąków i nasion na roślinie, a także w plonie nasion i wydajności białka. Uprawa konwencjonalna zapewniała najwyższy dochód rolniczy oraz najniższy koszt produkcji nasion.
Na podstawie przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że pszenica ozima uprawiana bezpośrednio po łubinie żółtym plonowała wyżej o 1,2 t·ha⁻¹ (19,3%) niż na stanowisku po rzepaku ozimym. Optymalna dawka azotu dla pszenicy wynosiła 120 kg·ha⁻¹. Dawka azotu 180 kg·ha⁻¹ nie powodowała istotnego przyrostu plonu pszenicy ozimej w porównaniu z dawką 120 kg·ha⁻¹.
W porównaniu z uprawą konwencjonalną, rzepak ozimy plonował istotnie niżej, o 12,0% w uprawie uproszczonej i o 47,7% w siewie bezpośrednim. Najwyższy plon rzepaku ozimego uzyskano po zastosowaniu dawki azotu 180 kg·ha⁻¹.
Słowa kluczowe: łubin żółty, uprawa, plonowanie, przedplon pszenica ozima, rzepak ozimy

Cel badań. Głównym celem badań było określenie wpływu trzech systemów uprawy roli (konwencjonalnego, uproszczonego i siewu bezpośredniego) na rozwój roślin, plonowanie, wartość siewną i paszową nasion oraz efekty ekonomiczne uprawy łubinu żółtego. Dodatkowo oceniono wpływ systemu uprawy roli i zróżnicowanego nawożenia azotem na plonowanie pszenicy ozimej i rzepaku ozimego oraz wpływ następczy łubinu żółtego.

Materiał i metody. Doświadczenia polowe przeprowadzono w latach 2012–2017 w Zakładzie Doświadczalno-Dydaktycznym w Złotnikach, należącym do Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Doświadczenia założono jako dwuczynnikowe, w układzie split-plot w czterech powtórzeniach. Czynnikiem pierwszego rzędu był system uprawy roli (konwencjonalny, uproszczony, siew bezpośredni). Czynnikiem drugiego rzędu w doświadczeniach z pszenicą ozimą i rzepakiem ozimym było nawożenie azotem w dawkach: 0, 60, 120, 180 kg·ha⁻¹.

Podsumowanie. Rozwój łubinu żółtego był najbardziej determinowany warunkami pogodowymi w czasie wegetacji. W doświadczeniu nie stwierdzono istotnych różnic między uprawą konwencjonalną a uproszczoną: w obsadzie roślin, LAI, suchej masie korzeni i brodawek korzeniowych, liczbie kwiatów na pędzie głównym i na pędach bocznych na roślinie, kwiatów poddanych aborcji, wysokości roślin, liczbie strąków i nasion na roślinie, a także w plonie nasion i wydajności białka. Uprawa konwencjonalna zapewniała najwyższy dochód rolniczy oraz najniższy koszt produkcji nasion.

Na podstawie przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że pszenica ozima uprawiana bezpośrednio po łubinie żółtym plonowała wyżej o 1,2 t·ha⁻¹ (19,3%) niż na stanowisku po rzepaku ozimym. Optymalna dawka azotu dla pszenicy wynosiła 120 kg·ha⁻¹. Dawka azotu 180 kg·ha⁻¹ nie powodowała istotnego przyrostu plonu pszenicy ozimej w porównaniu z dawką 120 kg·ha⁻¹. W porównaniu z uprawą konwencjonalną, rzepak ozimy plonował istotnie niżej, o 12,0% w uprawie uproszczonej i o 47,7% w siewie bezpośrednim. Najwyższy plon rzepaku ozimego uzyskano po zastosowaniu dawki azotu 180 kg·ha⁻¹.

1. WSTĘP I CEL PRACY

2. MATERIAŁ I METODY BADAŃ
2.1. Opis doświadczeń
2.2. Metodyka i zakres badań
2.3. Statystyczne opracowanie wyników

3. WARUNKI PROWADZENIA DOŚWIADCZEŃ
3.1. Warunki glebowe
3.2. Warunki agrotechniczne
3.3. Warunki pogodowe

4. WYNIKI BADAŃ
4.1. Wpływ warunków pogodowych na wzrost, rozwój i plonowanie łubinu żółtego
4.2. Wyniki badań wykonanych w czasie wegetacji i po zbiorze łubinu żółtego

5. ANALIZA EKONOMICZNA OPŁACALNOŚCI UPRAWY ŁUBINU ŻÓŁTEGO

6. PLONOWANIE ROŚLIN NASTĘPCZYCH W PŁODOZMIANIE
6.1. Plonowanie pszenicy ozimej uprawianej w drugim roku zmianowania
6.2. Plonowanie rzepaku ozimego uprawianego w trzecim roku zmianowania
6.3. Plonowanie pszenicy ozimej uprawianej w czwartym roku zmianowania

7. PORÓWNANIE PLONOWANIA PSZENICY OZIMEJ UPRAWIANEJ W DRUGIM I CZWARTYM ROKU ZMIANOWANIA

8. DYSKUSJA

9. PODSUMOWANIE I WNIOSKI

LITERATURA

Aim of study. The main aim of the study was to determine the influence of three soil tillage systems (conventional, reduced, and direct sowing) on the development, yield, sowing value, feed value and economic effect of yellow lupin cultivation. In addition, the research included assessment of the influence of the tillage system and diversified nitrogen fertilization on the yield of winter wheat and winter rape as well as the influence of yellow lupin as a forecrop.
Material and methods. Between 2012 and 2017 field experiments were conducted at the Research Station in Złotniki, Poznań University of Life Sciences, Poland. The experiments were two-factorial trials in a split-plot design in four replications. The first factor was the soil tillage system (conventional, reduced, direct sowing). The other factor in the experiments on winter wheat and rape was nitrogen fertilization at doses of 0, 60, 120, and 180 kg N·ha⁻¹.
Summary. During the growing season the development of yellow lupin depended on the weather conditions most. There were no significant differences between the conventional and reduced tillage systems in: the plant density, LAI, the dry mass of roots and nodules, the number of flowers on the main stem and branches per plant, the number of flowers shed, the height of plants, the number of pods and seeds per plant, the seed yield and protein efficiency. Conventional tillage ensured the highest income and the lowest costs of seed production. The experiment showed that the yield of winter wheat cultivated after yellow lupin was about 1.2 t·ha⁻¹ (19.3%) greater than the yield of winter wheat cultivated after winter rape. The optimal dose of nitrogen fertilization for winter wheat was 120 kg N·ha⁻¹. The dose of 180 kg N·ha⁻¹ did not increase the winter wheat yield significantly, as compared with the dose of 120 kg N·ha⁻¹.
In comparison with the conventional tillage system the reduced tillage system and direct sowing decreased the yield of winter rape by about 12.0% and 47.7%, respectively. The highest yield of winter rape was obtained after the application of 180 kg N·ha⁻¹.