Wydawnictwo
Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

W książce przedstawiono działalność projektową na ziemiach polskich Petera Josepha Lennègo (1789–1966), jednego z najznakomitszych dziewiętnastowiecznych architektów krajobrazu. Zachowane plany oraz szczegółowa analiza warsztatu planistycznego pozwoliły autorce zlokalizować założenia ogrodowe projektanta na terenie województw: zachodniopomorskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, kujawsko-pomorskiego, dolnośląskiego i opolskiego.
Wśród realizacji znalazły się obiekty o różnej skali. Były to ogrody i parki rezydencjonalne, park zdrojowy, plac miejski, zieleniec na wałach miejskich, ogród przy szpitalu, ogród tarasowy, upiększenia majątków i ozdobienia pól. Nie wszystkie projekty P.J. Lennègo zostały urzeczywistnione, z kolei inne nie przetrwały do naszych czasów. Ważne, aby zgodnie z wnioskami podsumowującymi publikację, jak najszybciej zainteresowano się założeniami ogrodowymi P.J. Lennègo, gdyż wiele z nich zostało zdewastowanych lub zaniedbanych, mimo że większość podlega ochronie prawnej jako obiekty zabytkowe.
Książka jest adresowana do osób i instytucji opiekujących się historycznymi założeniami ogrodowymi, włodarzy miast i gmin, na których terenie znajdują się obiekty przypisywane P.J. Lennèmu, służb konserwatorskich odpowiedzialnych za identyfikację i ochronę zabytków ogrodowych, do miłośników sztuki ogrodowej, architektów krajobrazu i historyków sztuki.

WSTĘP

Sposób prowadzenia badań i źródła dokumentacji

I. ZARYS HISTORII EUROPEJSKIEJ SZTUKI OGRODOWEJ W XVIII-XIX WIEKU
1. Wprowadzenie
2. Sposób kształtowania przestrzeni ogrodowej oraz charakterystyczne elementy występujące w parkach krajobrazowych

Wprowadzenie
Drogi
Woda
Charakter obsadzeń
Zastosowanie kwiatów
Zadarnienie
Budowle ogrodowe
Ogrody użytkowe

3. Główne ośrodki planistyczne i czołowi twórcy

Anglia
Francja
Niemcy
Rosja

4. Sytuacja dóbr ziemskich w XIX wieku na ziemiach polskich pod zaborem pruskim i jej wpływ na kształtowanie założeń ogrodowych

5. Ogrody krajobrazowe na ziemiach polskich w pierwszej połowie XIX wieku oraz ich twórcy

II. ŻYCIE I TWÓRCZOŚĆ PETERA JOSEPHA LENNÉGO
1. Droga zawodowa i twórcze inspiracje
2. Kierunki działalności planistycznej
3. Zasięg obszarowy działalności
4. Aktywność projektowa
5. Mecenasi
6. Współpraca z architektami

III. CHARAKTERYSTYCZNE CECHY WARSZTATU PLANISTYCZNEGO PETERA JOSEPHA LENNÉGO
1. Uwagi ogólne
2. Style założeń ogrodowych
3. Wykorzystanie warunków przyrodniczych
4. Wielkość i ramy zewnętrzne założeń ogrodowych

Charakterystyka ogólna
Wielkość założeń ogrodowych zlokalizowanych na terenie Polski, dla których zachowały się oryginalne plany

5. Wnętrza
6. Struktura przestrzenna
7. Powiązania zewnętrzne i wewnętrzne
8. Układ komunikacyjny

Uwagi ogólne
Rozgałęzienia i skrzyżowania dróg
Układy dróg swobodnych
Układy dróg prostych
Mieszany układ dróg
Obwodnice
Place
Podjazdy

9. Układ wodny

Charakterystyka ogólna
Układy wewnętrzne
Układy zewnętrzne
Układy mieszane

10. Formy i układy roślinne
11. Gatunki drzew i krzewów
12. Architektura ogrodowa

IV. KATALOG ZAŁOŻEŃ OGRODOWYCH PETERA JOSEPHA LENNÉGO
1. Wprowadzenie
2. Zestawienie obiektów, dla których zachowały się oryginalne plany
3. Pozostałe obiekty przypisywane Peterowi Josephowi Lennému

V. PODSUMOWANIE

VI. WNIOSKI

LITERATURA

SUMMARY

ZUSAMMENFASSUNG

This publication constitutes an attempt of a comprehensive view on the designing activities in the Polish territories of a major landscape architect of the 19^th century working in Europe, i.e. Peter Joseph Lenné (1789-1866).

Numerous garden designs, at present located in the territory of Poland, are commonly attributed to this landscape designer, although in many cases no direct evidence has been found to date.

The book presents general principles governing garden composition design in the first half of the 19^th century together with the major designers of the era in the main planning centres in Europe and in Poland. It also discusses the life of Peter Joseph Lenné, his career and directions of his widely understood planning activities. The planning technique of this architect is analyzed in detail, indicating the most characteristic features of his work.

The author verified information concerning individual garden objects attributed to Lenné, located in Poland. Based on original plans or their copies, which she was able to find in Germany, the author determined a list of garden designs confirming the participation of Lenné in their creation or even proving he was the author of entire designs. These objects, together with basic information, were included in the chapter Katalog za³o¿eñ ogrodowych P. J. Lennégo [The catalogue of garden designs of P. J. Lenné]. The other objects were presented in a separate list. Further studies might explain the mystery surrounding the author of their designs; the hypothesis that the designer was Lenné might be finally confirmed or this thesis will be definitely rejected.

It is important that — as it was stated in the conclusions summing up this publication -the interest of both these types of garden designs has not come too late, when there will be nothing left to admire and protect, since the present condition of many of these objects is dramatic, despite the fact that most of them are registered historical monuments.